Avrupa

This post is also available in: English العربية 简体中文 繁體中文 Deutsch Русский

AVRUPA COĞRAFYA

Avrupa ve Asya kıtaları birlikte Avrasya olarak adlandırılan dünyadaki kara kütlesinin en büyük bölümünü oluşturmaktadır. Avrupa, bireyselliğini özellikle tarih ve insanlığa borçlu olan yarımada bu büyük kara parçasının bir uzantısı şeklindedir.

Kara parçasının geri kalanına oranla mütevazı boyutlara sahip olmasına rağmen dünyadaki kara parçalarının sadece %7’sini (10.360.000 km²) oluşturur ve dünya nüfusunun %12,4’ünü (807.289.020 kişi) ağırlar.

Kıtanın coğrafik sınırlarını doğal olarak kuzeyde Kuzey Buz Denizi, batıda Atlantik Okyanusu ve güneyde Akdeniz oluşturur; doğuda ise sınırlar daha az belirgindir, genel olarak Karadeniz’den başlayan Kafkasya masifinin kuzey yamaçlarını takip eden, Ural Nehri’nin çıktığı yerden Hazar Denizi ve Karadeniz’e kadar Urallar’ın doğu yamaçlarını izleyen bir hat sınır olarak kabul edilir.

Kıtanın ana hatları çok girintili çıkıntılıdır, 37.900 km kıyısı vardır ve topraklarının %8’i adalardan ve %27’si yarımadalardan oluşur, en büyük alana sahip ada Büyük Britanya’dır (229.885 km²).

Kıtanın en yüksek noktaya ulaştığı Mont Blanc (4.810 metre) dağının ve Pireneler’in bulunduğu Alpler en önemli sıradağlar arasında yer alır, doğu sınırda ise Kafkas masifi yer alır, fakat genelde Asya’ya ait kabul edilir.

Güney bölgeleri dağlık ve engebelidir, kuzeye geçildikçe Alp sıradağları, Pireneler ve Karpatlar’dan başka orta ve kuzey Avrupa’nın geniş ovaları bulunur, Avrupa’nın ortalama rakımı 340 mslm’dir (deniz seviyesi üzeri yükseklik) ve Okyanusya kıtası ile birlikte en alçak kıta unvanını taşır.

Diğer kıtalara oranla Avrupa kıtası çok uzun nehirlere sahip değildir, Avrupa’nın en uzun nehri, kıta topraklarına oranla en uçta yer alan konumu ile Volga Nehri’dir (3531 km), Tuna Nehri (2.860 km) ise daha orta kısımda yer alır ve Avrupa’nın ikinci uzun nehridir, üçüncü ise Ural Nehri’dir (2.428 km).

Kıtanın en büyük göl olan Ladoga Gölü’nün (18.400 km²) bulunduğu Fin-Rusya bölgesindeki Büyük Göller dışında birçok küçük göl bulunmaktadır.

Avrupa kıtasının en uç noktaları şunlardır: kuzeyde Nordkinn (Norveç); batıda Portekiz kıyılarında yer alan Capo da Roca; güneyde Punta de Tarifa (İspanya); doğuda Kara Körfezi’nin en iç noktası bu uç noktalardır.

AVRUPA İKLİM

Avrupa’nın büyük bir bölümü yüksek enlemlerde olmasına rağmen nispeten sıcak denizler ve Atlantik Okyanusundaki Gulf Stream ya da Körfez Akıntısı bu kıtanın iklimini yumuşatıyor, böylece orta ve batı Avrupa’da ılıman bir iklim, hafif geçen kışlar ve aşırı sıcak olmayan yazlar yaşanır ve belirli bir sıcaklık aralığı ve bol yağış (yıllık 800-3.000 mm) görülür. Kış boyunca Alplerin kuzeyinde Arktik ve Sibirya hava kütleleri sıkça sıcaklığı düşürür, kışları daha soğuk kılar, sıcaklık farkı daha yüksektir; yağmurlar çok bol değildir, ancak yaz aylarında daha fazladır. Akdeniz ikliminin görüldüğü bölgelerde yaz ayları genellikle sıcak ve kurak geçer, yağışlar ilkbahar, sonbahar ve kış aylarında daha yoğun görülür ancak kışlar hafif geçer. Polonya’dan başlayarak doğuya doğru olan geniş düzlükte daha soğuk ve daha kurak kıtasal bir iklim hüküm sürer, kışlar uzun ve serttir, yazlar ise sıcak ve az yağışlıdır, nehirler yılın 4-6 ayında donar ve kar tüm toprağı kaplar. Avrupa’nın kuzey bölgelerinde sıcaklık tüm yıl boyunca düşüktür, kar yağışı görülür ve toprak donar.

AVRUPA TURİZM

Turizm açısından Avrupa dünyanın en çok ziyaret edilen kıtasıdır, Dünya Turizm Örgütü’nün 2010 yılı istatistiklerine göre Avrupa, 477.000.000 turist ile dünya turizminin %54,2’sini temsil etmektedir.

Dünyada en fazla ziyaret edilen on ülkesinden altısı Avrupa ülkesidir: İlk sırada Fransa bulunuyor, ardından Amerika Birleşik Devletleri ve Çin gelmektedir, dördüncü sırada İspanya, beşinci sırada İtalya yer almaktadır, Birleşik Krallık altıncıdır; bunu Türkiye izlemektedir, sekizinci sırada Almanya bulunuyor ve son olarak dokuzuncu ve onuncu olarak sırasıyla Malezya ve Meksika’yı görüyoruz.

Avrupa, arkeolojik sitelerden şehirlerinin ve küçük merkezlerinin tarihi miras ve kültür zenginliğine kadar, halkların, dillerin ve milletlerin potasındaki folklor, gastronomi ve dil mirasına kadar bir turiste sayısız seçenek sunar Doğal güzellikleri, denizi, dağları, göl ve nehirleri, adaları ve tepelik alanları ile birçok seçenek sunar.

Yukarıda saydıklarımızı onaylamak için ve bunlara ek olarak UNESCO tarafından açıklanan Dünya Mirası toplam 936 sit alanının (2011’de güncellenen veriler) %40’ından fazlasının Avrupa’da bulunduğunu söyleyebiliriz.

Ülkeler arasında, dünyada mutlak birincilik 47 sit alanı ile İtalya’nın, ikinci sırada 43 sit alanı ile İspanya geliyor, 41 sit alanı ile Çin üçüncü ve 37 sit alanı ile Fransa dördüncü sırada yer alıyor (fakat 1 site Okyanusya’da 1 site de Afrika’da bulunuyor), beşinci sırada ise 36 sit alanı ile Almanya yer alıyor.

This post is also available in: English العربية 简体中文 繁體中文 Deutsch Русский